Кÿреҥ кÿстиҥ кÿнинде эрjинелÿ Эре-Чуйдыҥ Мукур-Таркаты jуртында «Кеендикле барган jаан jол» деп адалган туштажу-эҥир öткöн. Бу туштужу Россия Федерацияныҥ культуразыныҥ нерелÿ ишчизи, СССР-дыҥ Бичичилер биригÿзиниҥ турчызы, Алтай Республиканыҥ Эл кайчызы Т.Б. Шинжинниҥ 80 jажына учурлалды.
Кöкси байлык, калыгыныҥ адын кöдÿрген jаан jашту бичиичилеристиҥ ак-jарыктаҥ jÿре де бергендери, эзен-амыр да jÿргендери бар. Бичиичилерле мындай туштажулар öткÿргени öзÿп jаткан jиит ÿйеге сÿреен jарамыкту. Нениҥ учун дезе шак мындый туштажулардыҥ кийнинеҥ балдар ады-jары чыккан алтай улузын танып, билип, тооп ло кÿндÿлеп jÿрет.
Т.Б. Шинжинниҥ юбилейлик jажыла колбой Мукур-Таркаты jуртта «Сурлан» деп театрдыҥ баш режиссеры Т.М. Курдяпова оныҥ куучыны аайынча 2002 jылда «Кöстиҥ jажы» деп спектакль тургускан, оныҥ кийнинде оны киного до соккон öй болгон. 2016 jыл Киноныjылы деп jарлалганыла колбой ол Кош-Агач аймактыончо jурттарында кöргÿзилип, туштажулар болгон. Калганчызы Муркур-Таркатыда Таныспай Боксуровичтиҥ 80 jажына учурлалып öткöн. Jайаандык бу эҥирде бичиичи эш-барааны Зоя Шагаевнала кожо турушкан.
Туштажуны Т.М. Курдяпова башкарып, юбилярдыҥ jÿрÿмиле, jайаандык ижиле таныштырды. «Таныспай Боксурович 1692 jылда Горно-Алтайск калада ÿредÿчиниҥ ÿредÿзин божодып, иштеги jолын Мукур-Таркаты jуртта баштаган. Алтай улустыҥ оос творчествозын jууп, бичикке салып, ижи-тожын кöндÿктирип jÿрген юбилярдыҥ бойыныҥ, кожо öскöн балдардыҥ jÿрÿминеҥ алынган куучын аайынча тургузылган спектальды, ойто ло Мукур-Таркатыныҥ балдары туй ла 40 jылдыҥ бажында тургузып, сыгын айда кино сокконндор. Таныспай Боксуровичтиҥ 80 jажын бу ла jуртта öткÿрип jатканы база тегиндÿ эмес, ол ары jанынаҥ jÿрÿминеҥ келген кайкал, БУ jерле Слердиҥ киндигер тудуш болуп бÿткен» - деп, Татьяна Мамыевна темдектеди.
Солун туштажуда аймактыҥ jааны А.Ж. Джаткамбаев, аймактыҥ депутаттар совединиҥ председателиниҥ ордынчызы А.Е. Сахарьянов, культура бöлÿгиниҥ jааны Г.Я. Челтуева акту кÿÿнинеҥ туружып, уткуулду сöстöрин айдып, балу сыйларын табыштырган. Онойдо ок юбилярдыҥ ÿренчиктери – саамайлары агарган 60-70 jашту эjелер: Т.И. Метреева, Ю.В. Челбаева ла Д.М. Челтенова ÿредÿчизиле туштажып, öткöп öйлöрди эске алынып, jылу сöстöрлö уткыдылар.
Мукур-Таркатыныҥ школы, Культура байзыҥыныҥ ишчилери бичиичи Т.Б. Шинжинниҥ бичиктериниҥ jолдорыныҥ jилбилÿ кöрÿзин тургускан. Школдыҥ болчомдоры, jаан класстардыҥ ÿренчиктери оныҥ бичимелдериниҥ ÿзÿктерин, ÿлгерлерин кычырып, кöрööчилерди соныркатты.
Баштамы класстардыҥ ÿредÿчизи Н.И. Унукова Таныспай Боксурович jаҥыс лп кайчы, прозаик, бичиичи эмес, ол элдеҥ озо ÿредÿчи, методист кижи. С.С. Суразаковтыҥ адыла адалган билим-шинжÿлик институдында иштеп тура, 2-3-4 класстардыҥ «Алтай тилине» ле «Кычырар бичикке» методикалык иштерин бичип, оны кепке чыгарганын айтты. Онойдо ок ол А. Г. Калкинниҥ кайын шиҥдеп, ак-jарыкка чыгарган шиҥжÿчи болуп jат. 20-неҥ ажыра бичиктиҥ авторы, ол того ÿлгерлер, повестьтер, куучындар кирген ле 13 jашту болордо, 13 кире кай чöрчöкти билер болгон, «Алтай Баатырлардыҥ» 10,11,12 томдорын jуунадып чыгарган. Ол алтай кайыла jер-телекейдиҥ ÿстиндеги албаты-jонды кайкадып, «Алтай Республиканыҥ Эл кайчызы» деп тоомjылу атла адактан кижи болуп jат.
«Jаҥар» деп кайдыҥ 550 jылдыгында бу чöрчöктиҥ сюжеди ле композициязы аайынча доклад эделе, калмык телевидениеде «Jаҥар» деп чöрчöктиҥ ÿзÿгин кайлаган. Таныспай Боксурович – киноÿндендиреечи. 1982 jылда Мосфильмниҥ, Казахфильмниҥ согоочыларыныҥ айбызы аайынча «Сказитель – кайчы» деп мультфильмди ÿндендирерге болушкан. Бу мультфильм Туулу Алтайда ла Казахстанда элбеде кöргÿзилген эди. 1986 jылда ол кыргыз, 1988 jылда таджик мультфильмдерди ÿндендирген. Ч. Айтматовтыҥ чÿмдемели аайынча «Смерч» деп художественный фильмди алтай кайла ÿндендеткенин jуулган улус соныркап уккан.
Туштажу-эҥирдиҥ учында Таныспай Боксурович алкыш-быйанын айдып, «Jайаан качаны берген, jÿрер ле, су-кадык ла jакшы болзо. Айткан алкыш сöстöрööр меге jетсин, су-кадык, эзен-амыр, балдарыгардыҥ ырызын кöрÿп, сÿÿнип jÿргилегер, кÿÿн-санаагар jарык болзын деп кÿÿнзейдим» - деп алкады.
Алтай калыгыстыҥ адын бийик кöдÿрген акабыска мындый jолдыктар сыйлайдым:
Jаҥарлап айткан сöстöрööр
Албатыныҥ тилинде.
Акту эткен ижигер
Jиит ÿйелер кöксинде.
Алтай тилдиҥ кÿрмелин
Кай кожоҥдо кöргÿстеер.
Тöрöл jердиҥ jаражын
Топшуур ажыра сестирдеер.
Тизилип jылдар öткöй лö,
Jалакай бойыгар карыбагар.
Кара кöлöткö тийзе де,
Öдÿп чыгар ийделÿ болугар.
Оору-jоболго бастырбагар,
Калык ортодо тоомjынар улалзын.
Алтын таҥдарлу, Аба-jышту
Алтай jеристе, jÿс jаш jажап, эзен jÿрÿгер.
Л. Талкыбаева, Алтайдыҥ Чолмоны, кÿчÿрген айдыҥ 1-кы кÿни, 2016 j. №206-207
